تعداد انگشت شماری از انسانهای کرهی زمین به فضا و حقایق آن دست یافتهاند و رازهای آن را لمس کردهاند و برای باقی ساکنین کرهی خاکی تنها در حد شنیدههاست.
یادگیری حقایق فضا همیشه جالب است. همین طور که زمان میگذرد، پیشرفتهای تکنولوژی باعث شده است که انسانها در سده اخیر، آگاهی بیشتری از کل ادوار قبل از آن درباره فضا داشته باشند. برخی از جالبترین حقایق فضا را در این نوشتار به شما میگوییم، با مجله دلتا همراه ما باشید.
۱. عطارد و ونوس تنها سیارههای منظومه شمسی هستند که قمر (ماه) ندارند.
۱۷۶ قمر تایید شده در منظومه شمسی وجود دارند. حتی تعدادی از این اقمار از خود سیاره عطارد بزرگتر هستند.
۲. اگر ستارهای به یک سیاهچاله بیش از حد نزدیک شود، ستاره بلافاصله متلاشی و تکه تکه میشود.
گروهی از اخترشناسان ستارهای را در مرکز کهکشان که به مدت ۲۰ سال دور یک سیاه چاله میچرخید را رصد کردند. ستاره به اندازه کافی به سیاهچاله نزدیک شده است، تا جایی که جاذبه آن آنقدر نیرو بر ستاره وارد میکند که باعث انفجار و متلاشی شدن این ستاره میشود.
۳. ونوس گرمترین سیاره منظومه شمسی است.
بسیاری از مردم فکر میکنند که ونوس گرمترین سیاره است، در حالی که ونوس به خاطر گازهای فراوانی که در جو خود دارد، اثر گلخانهای را ایجاد کرده است و باعث میشود دما به طور مداوم بر روی سطح سیاره ۴۶۲ درجه سانتیگراد باشد.
۴. عمر منظومه شمسی ما حدود ۴.۶ میلیارد سال است.
دانشمندان بر این باورند که بعد از ۷.۵ میلیارد سال، سطح خورشید آنچنان گسترش مییابد که زمین را خواهد بلعید!
۵. انسلادوس یکی از ماههای زحل ۹۰ درصد از نور خورشید را بازتاب میدهد.
به دلیل اینکه سطح این ماه از یخ پوشیده شده است، بازتاب نور خورشید از جذب آن بیشتر است. در نتیجه، دما بر روی این ماه به ۲۰۱- درجه سانتیگراد میرسد.
۶. بلندترین کوه کشف شده کوه المپوس است که بر روی مریخ قرار دارد.
ارتفاع تا نوک قله این کوه ۲۵ کیلومتر است و این ارتفاع از ارتفاع کوه اورست حدود سه برابر بیشتر است.
۸. یک سال نوری برابر است با مسافتی که نور در خلاء در مدت یک سال طی میکند.
نور با سرعتی برابر با ۳۰۰،۰۰۰ کیلومتر بر ثانیه حرکت میکند؛ بنابراین یک سال نوری برابر است با حدود ۵۰۰،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰، ۹ کیلومتر!
پیشنهاد مطالعه: مطلب ۶ حقیقت عجیب درباره فضا را در مجله دلتا بخوانید.
با مجله دانستنی دلتا همراه باشید
اتفاقات نجومی زیادی در سال آینده پیش روی ماست؛ از جمله جفت شدن نزدیک دو سیاره درخشان، خسوف تقریبا کامل ماه و یک ظاهر پاییزی عالی برای ونوس از جمله رویدادهای نجومی است که در سال جدید اتفاق خواهد افتاد.
حوادثی مانند: بارش شهاب سنگ، ماهگرفتگی و خورشیدگرفتگی از جالبترین رویدادهای فضایی سال ۲۰۲۱ هستند. در نوشتار حوادث جالب نجومی و فضایی در سال ۲۰۲۱ با مجله دلتا همراه باشید.
بارش شهاب سنگ یکی از کوتاهترین حوادث جالب نجومی و فضایی است. این رویداد ۶ ساعت به طول خواهد انجامید؛ در شرایط مساعد ممکن است در هر ساعت دهها شهاب سنگ را مشاهده کنید.
مشتری و عطارد در طلوع آفتاب به سختی از افق شرقی-جنوب شرقی رویت میشوند، اما در بامداد پنجم مارس آنها در یک فاصله بسیار نزدیک قرار دارند.
در این تاریخ، ساعت ۱۰ شب به وقت گرینویچ، ماه در سال آینده به نزدیکترین نقطه خود به زمین میرسد. همزمانی نزدیک ماه کامل با سنبل دریایی منجر به طیف چشمگیری از جزر و مدهای زیاد و کم اقیانوس میشود.
ز آنجا که ماه در طی این خورشید گرفتگی «حلقه آتش» در فاصله ۲۵۱ و هزار و ۲۰۰ مایلی (۴۰۴ هزار و ۳۰۰ کیلومتر) از زمین قرار خواهد گرفت، قرص ماه کمی کوچکتر از خورشید به نظر میرسد.
آمریکای شمالی برای دیدن این خسوف در موقعیت عالی قرار دارد. این رخداد در ساعات قبل از ظهر با پایان یافتن مراحل قابل مشاهده قبل از غروب ماه اتفاق میافتد.
کسوف نهایی از دیگر حوادث جالب نجومی و فضایی سال ۲۰۲۱ است که تنها در قاره یخ زده قطب جنوب قابل مشاهده خواهد بود. این حادثه نجومی به طور متوسط از ۲۶۵ مایلی (۴۲۷ کیلومتر) عرض جنوب و جنوب غربی دریای ودل عبور میکند و از جزیره برکنر گذشته و سپس از غرب قطب جنوب تداوم مییابد.
بارش شهاب سنگ جمینید قرار است در ساعات طوفانی ۱۴ دسامبر ۲۰۲۱ به اوج برسد، زمانی که آسمان تاریک است، ممکن است ۶۰ تا ۱۲۰ شهاب آهسته و برازنده در آسمان دیده شوند. جمینیها از معدود بارشهایی هستند که حتی قبل از نیمه شب نیز عملکرد خوبی دارند، اما امسال نور ماه گیبوس مشاهدات قبل از نیمه شب را مختل میکند.
پیشنهاد مطالعه: مطلب پیشبینیهای ۱۰ سال آینده که باور نمیکنید! را در مجله دلتا بخوانید.
با مجله دانستنی دلتا همراه باشید
کاوش در فضا در واقعیت به همان اندازه که در فیلمهای هالیوودی نمایش داده میشود تجربه ویژه و حیرتانگیزی است.
حتی بزرگترین دانشمندان هم از درک کامل جهان وسیعی که در آن زندگی میکنیم عاجزند اما انسان همواره به دنبال کشف حقایق بیشتری درباره جهان بوده و خواهد بود. در مجله دلتا به حقایقی جالب و خواندنی درباره فضا و شگفتیهای آن میپردازیم.
آژانس فضایی ناسا برای شنیدن آنچه که در فضا میگذرد، از شیوهای به نام صوتیسازی دادهها به منظور دریافت سیگنال از امواج رادیویی، امواج پلاسما و میدانهای مغناطیسی استفاده کرده و این سیگنالها را تبدیل به قطعات صوتی میکند.
صداهای مختلفی در این قطعات صوتی شنیده میشود، از جیغهایی شبیه به صدای آژیر آمبولانس گرفته تا بیپهایی که گویی صدای سفینه آدم فضاییها هستند.
هزینه ارسال هر پوند (حدود ۴۵۰ گرم) بار به فضا ۱۰ هزار دلار است. این هزینه در مورد فضاپیمای سیگنوس ۴۳۱۸۰ دلار و برای فضاپیماهای جدید اسپیس ایکس ۲۷ هزار دلار به ازای هر پوند بار است.
نرخ فرسایش سطح کره ماه، ۰/۰۴ اینچ (حدود یک میلیمتر) در هر یک میلیون سال است. بنابراین ردپای فضانوردانی که در سال ۱۹۶۹ از سفینه آپولو بر کره ماه قدم گذاشتند میتواند به مدت ۱۰ تا ۱۰۰ میلیون سال دیگر باقی بماند.
در تاریکترین بخش فضا، دما میتواند به حدود منفی ۲۳۴ درجه سانتیگراد برسد. اما اگر در برابر نور خورشید در نزدیکی کره زمین باشید، دمای فضا بسیار گرم و در حدود ۱۲۱ درجه سانتیگراد خواهد بود. لباس فضانوردان به رنگ سفید است تا گرمایی که بر بالای کره زمین با آن مواجه میشود را بازتاب دهد.
ایستگاه فضایی بین المللی نزدیک به ۱۰۹ متر طول دارد یعنی حدود ۹۰ سانتیمتر کوچکتر از یک زمین فوتبال آمریکایی است. این ایستگاه فضایی حدود ۴۱۹ تن وزن دارد و بزرگترین ساخته بشر در فضا محسوب میشود.
در فضا بدون لباس محافظ پس از تنها چند ثانیه دچار خفگی خواهید شد. چون هیچ فشاری در فضا وجود ندارد، هوای موجود در ریه منبسط میشود و به سرعت از میان بافت بدن از دست میرود. در این شرایط تنها ۱۵ ثانیه کافی است تا بدن تمام اکسیژن موجود در خون را مصرف کند.
بیشتر بخوانید: مطلب «جهان چگونه پایان مییابد؟» را مطالعه کنید.
دنیای فناوری در سال ۲۰۲۱ چه دستاوردهایی خواهد داشت؟
پیشبینیهای ۱۰ سال آینده که باور نمیکنید!
با مجله دانستنی دلتا همراه باشید
بارش شهابی «ربعی» یا «کوادرانتی» از روز 10 تا ۱۷ دی ماه قابل مشاهده است و در روز 14 دی به اوج خود میرسد. برخلاف بارشهای شهابی برساوشی، جوزایی و اسدی، رصد این بارش برای ساکنان همه نقاط زمین امکان پذیر نیست.
نام بارش شهابی ربعی یا کوادرانت از صورت فلکی کوچک ربع (به معنای یک چهارم ) گرفته شده است. این صورت فلکی امروز وجود ندارد، زیرا در تقسیم بندیهای جدید صور فلکی بخشی از آن به صورت فلکی عوا و بخشی دیگر به دب اکبر داده شده است. اما این بارش همچنان به نام صورت فلکیاش شناخته میشود. کانون این بارش در نزدیکی ستاره بتا-عوا قرار دارد. در این مطلب از مجله دلتا درباره این بارش شهابی میخوانید.
منشا بارش شهابی ربعی سیارک ۲۰۰۳ EH1 است که از دنباله دار C/1491 Y1 جدا شده. هر سال در نیمه دی ماه ذرات باقیمانده از این سیارک در مدار زمین، وارد جو میشوند و با سوختن شهابوارهها در جو، بارش شهابی اتفاق میافتد. کوتاه بودن بازه زمانی این بارش نشاندهنده نازک بودن توده ذرات باقی مانده از این بارش است و اگر مدار سیاره زمین کمی جابهجا شود، تعداد شهابهای این بارش به شدت کم و زیاد خواهد شد. (مطالب نجومی بیشتر را در مجله دانستنی دلتا دنبال کنید.)
از نکات جالب توجه درباره بارش شهابی ربعی این است که بسیاری از شهابهای این بارش از نزدیکی ستاره قطبی عبور میکنند. در نتیجه این بارش در نزدیکی شمال آسمان قرار گرفته و میتوان به آن بارش دور قطبی هم لقب داد.
سرعت شهابهای این بارش شهابی حدود ۴۰ کیلومتر در ساعت است که سرعت نسبتاً پایینی به حساب میآید. این سرعت پایین، اگرچه باعث کاهش نرخ ساعتی سرسویی (تعداد شهابها در ساعت) میشود، اما مدت زمان مشاهده هر شهاب را در آسمان افزایش میدهد. همچنین احتمال مشاهده این بارش شهابی در نیمکره شمالی زمین بیشتر از نیمکره جنوبی است.
برای کشور ایران که در نیمکره شمالی زمین قرار دارد، شانس مشاهده این بارش شهابی خوب است و امسال زمان اوج بارش ربعی نیز بلافاصله پس از غروب آفتاب روز ۱۴ دی ۱۳۹۹ خواهد بود. البته برای مشاهده بارش شهابی ربعی باید به منطقهای خارج از شهر و دور از آلودگی نوری بروید.
پیشنهاد مطالعه: برای مطالعه بیشتر مطلب «راه شیری احتمالا پر از تمدن های فرازمینی مرده است» را بخوانید.
احتمال وجود زندگی در زیر سطح مریخ
ارتفاع جدید اورست تقریبا یک متر بیشتر از محاسبات قبلی است
زمین، تنها جهان اقیانوسی در منظومه شمسی نیست
احتمال کشف امواج رادیویی یک جهان بیگانه
با مجله دانستنی دلتا همراه باشید