درخشان‌ترین دنباله‌دار آسمان ۲۰۲۱
میلیارد‌ها دنباله دار در کمربند کوئیپر و حتی دورتر، گرد خورشید ما می‌چرخند.
مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران از کشف درخشان ترین دنباله دار سال نو میلادی خبر داد و گفت: اولین دنباله دار کشف شده در سال نو میلادی، یکشنبه، ۱۴ دی با نام C / ۲۰۲۱ A ۱ یا Leonard در رصدخانه Mount Lemmon آریزونا توسط اخترشناس Greg Leonard شناسایی شده است. با مجله اینترنتی دلتا همراه باشید.
درخشان ترین دنباله دار
بر اساس پیش بینی اخترشناسان این دنباله دار ممکن است به درخشان ترین دنباله دار ۲۰۲۱ تبدیل شود. دنباله دار لئونارد در حال حاضر بین مدار سیارات برجیس و بهرام (مشتری و زحل) قرار دارد و به سمت داخل منظومه خورشیدی حرکت می‌کند. این دنباله دار دوشنبه، ۱۳ دی ۱۴۰۰ به نزدیک‌ترین فاصله با خورشید خواهد رسید.
طبق تخمین ناسا دنباله دار لئونارد، حدود ساعت ۱۷:۴۳ روز یکشنبه، ۲۱ آذر سال ۱۴۰۰ خورشیدی به کم‌ترین فاصله با زمین رسید؛ این فاصله ۳۴،۹۰۷،۴۶۴ کیلومتری زمین خواهد بود. ممکن است قدر روشنایی این دنباله دار به ۵ یا حتی ۴ برسد و با چشم غیرمسلح نیز به دور از نور مزاحم و آلودگی هوای شهر‌ها دیده شود.
موقعیت دنباله دار لئونارد در بامداد پنجشنبه ۱۰ آذر ۱۴۰۰، حدود ۹۰ دقیقه قبل از طلوع خورشید
دنباله دار‌ها چه اجرامی است؟
یکی از مطالب جالب دانستنی آسمان شب درباره دنباله دار‌ها است. دنباله دار‌ها بزرگ‌ترین اجرامی است که به هیچ چیز نزدیک نیست، یعنی حجم بسیار زیاد و جرم کم دارد. اجرامی از یخ و گرد و غبار که به دور خورشید می‌چرخند و گاهی اوقات در آسمان زمین قابل مشاهده است. دم یک دنباله دار میلیون‌ها کیلومتر در فضا کشیده شده است اما هسته دنباله دار‌ها نسبتا کوچک و با قطر چند کیلومتر، به صورت گلوله‌های یخ و گرد و غبار است. جالب است بدانید که هسته دنباله دار‌ها سیب زمینی شکل است.
وقتی دنباله دار‌ها به خورشید نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود، گیسوی دنباله دار گرم و دم پشت سر آن، کشیده و کشیده‌تر خواهد شد و گرد و غبار و گاز‌ها از گیسو به بیرون رانده می‌شود و دم را شکل می‌دهد. این دم دارای دو بخش است که یکی دم یونی گازی و در اثر باد‌های خورشیدی، در راستای محل قرار گیری خورشید شکل می‌گیرد و دیگری دم غبار است که در مسیر حرکت دنباله دار، در خلاف سمتی که مهر تابان قرار دارد، ایجاد می‌شود و هنگام دور شدن دنباله دار، دم از هسته و گیسو جلوتر قرار دارد. گاهی اوقات چنان دم کشیده می‌شود که ممکن است بزرگ‌تر از فواصل بین سیارات سیستم خورشیدی باشد و درخشان و غول پیکر است.
پیشنهاد مطالعه: برای مطالعه «احتمالا شهاب‌سنگ‌ها به زمین آب آورده‌اند» مجله دانستنی دلتا را دنبال کنید.
همچنین بخوانید:
زمین به‌تازگی سریع‌تر به دور خودش می‌چرخد
آماری جالب از تعداد سیاهچاله‌ها
رودخانه های مریخ چگونه بوده‌اند؟
با مجله دانستنی دلتا همراه باشید
بسیاری از ستارههای مشابه خورشید میزبان سیارات سکونت پذیر هستند
براساس تحلیل‌های جدید روی داده‌های تلسکوپ کپلر، بسیاری از ستارههای مشابه خورشید در کهکشان راه شیری، میزبان سیارات سکونت پذیر مشابه زمین هستند.
طبق پژوهشی جدید، کهکشان راه شیری پر از سیاره‌های مشابه زمین است که می‌توانند سکونت پذیر باشند. به‌طور میانگین، هر ستاره مشابه خورشید در کهکشان راه شیری می‌تواند بین ۰/۴ تا ۰/۹ سیاره سنگی را در کمربند حیات خود جای دهد. کمربند حیات به محدوده‌ای در مدار ستاره گفته می‌شود که در آن فاصله امکان جاری‌شدن آب مایع روی سیاره وجود دارد. در ادامه این مطلب از مجله دلتا درباره سیارات سکونت پذیر در مدار ستارههای خورشید مانند می‌خوانید.
تقریبا ۷ درصد از ۲۰۰ میلیون ستاره راه شیری را کوتوله‌های نوع G یا ستارههای مشابه خورشید تشکیل می‌دهند؛ درنتیجه این ستاره‌ها می‌توانند میزبان‌های کاندید برای سیارات سکونت پذیر مشابه زمین باشند.
گروه بزرگی به‌رهبری استیو برایسون، از مرکز پژوهشی آمس ناسا در کالیفرنیا، رصدهای کپلر را از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۸ بررسی کردند. این فضاپیما در طول فعالیت خود بیش از ۲،۸۰۰ سیاره فراخورشیدی را کشف کرد که نزدیک به دوسوم آن‌ها دنیاهای فرازمینی شناخته شده هستند. داده‌های کپلر با بررسی دقیق‌تر پژوهشگران رو به گسترش هستند و هزاران سیاره کاندید در انتظار تحلیل‌ها و بررسی‌های بیشتر به‌سر می‌برند.
پژوهشگران از داده‌های یادشده برای تخمین نرخ پیشامد دنیاهای سنگی در کمربند حیات ستارههای مشابه خورشید استفاده کردند. آن‌ها سیارات سنگی را سیاره‌هایی با قطر ۰/۵ تا ۱/۵ برابر زمین و ستارههای مشابه خورشید را ستاره‌هایی با دمای سطح بین ۴۵۲۷ تا ۶۰۲۷ درجه سانتی‌گراد توصیف کردند. اغلب ستارههای منطبق با این معیار، کوتوله‌های G و K هستند. کوتوله‌های K کمی کوچکتر از کوتوله‌های G هستند و فراوانی آن‌ها تقریبا دوبرابر است.
کمربند حیات (HZ) هم مفهومی پیچیده است و به قرارگیری سیاره و ضخامت و ترکیب جوی و فعالیت سطحی ستاره میزبان وابسته است. از‌جمله معیارهای دیگر می‌توان به حیات آبی سیاره‌ها اشاره کرد. آب زیرزمینی در این معیارها جایی ندارد و آب باید به‌صورت سطحی و مایع روی سیاره‌ها جریان پیدا کند. درنتیجه، بایرن و تیم او نرخ پیشامد برای کمربند حیات را «خوشبینانه» و «محافظه‌کارانه» محاسبه کردند. در نوع محافظه‌کارانه، ۰/۳۷ تا ۰/۶۰ سیاره به‌ازای هر ستاره و در نوع خوشبینانه، ۰/۵۸ تا ۰/۸۸ سیاره به‌ازای هر ستاره وجود دارد. هر دو محدوده ابهامات زیادی دارند؛ اما فراوانی‌ها نشان می‌دهند برخی سیارات سکونت‌پذیر در نزدیکی زمین هستند. پژوهشگران بررسی جدید اعتقاد دارند: «با ۹۵ درصد اطمینان تخمین می‌زنیم به‌طور میانگین نزدیک‌ترین سیاره کمربند حیات در اطراف ستارههای G و K تقریبا ۲۰ سال نوری از ما فاصله دارند و در فاصله ۳۲ سال نوری از خورشید تقریبا چهار سیاره سنگی در کمربند حیات ستارههای K و G قرار دارند.»
پژوهش جدید کوتوله‌های سرخ یا کوتوله‌های M را در نظر نگرفته است. این کوتوله‌ها تقریبا سه‌چهارم جمعیت ستارههای راه شیری را تشکیل می‌دهند. طبق پژوهشی در سال ۲۰۱۳ روی داده‌های کپلر، تقریبا ۶ درصد از منظومه‌های کوتوله‌ی سرخ در کمربند حیات خود سیاره‌ی شبه‌زمین دارند. یکی از این سیاره‌ها پروکسیما b در اطراف کوتوله سرخ پروکسیما قنطورس است که تنها ۴/۲ سال نوری با زمین فاصله دارد.
سکونت‌پذیری واقعی سیاره‌ها در منظومه‌های کوتوله سرخ هنوز موضوع بحث است؛ زیرا این ستاره‌ها به‌قدری کم‌نور هستند که کمربند حیات آن‌ها در فاصله نزدیکی از آن‌ها قرار دارد. در این مناطق، سیاره‌ها دچار قفل جزر‌و‌مدی می‌شوند و تنها یک سمت آن‌ها در جهت ستاره میزبان قرار دارد. کوتوله‌ها سرخ فعال‌تر از ستارههای مشابه خورشید هستند؛ درنتیجه زبانه‌های آن‌ها می‌توانند به‌سرعت جو سیاره‌ها را از بین ببرند.
پیشنهاد مطالعه: برای مطالعه بیشتر «بارش سنگ از آسمان سیاره فراخورشیدی» را بخوانید.