از هر پنج بیمار کووید ۱۹، یک نفر دچار مشکلات روانی می‌شود
تجزیه‌و‌تحلیل داده‌های آماری مراجع بهداشتی ایالات متحده، نشان می‌دهد بسیاری از افراد مبتلا به کووید ۱۹ طی سه ماه پس از تشخیص بیماری، دچار مشکلات روانی می‌شوند.
بر اساس مطالعه‌ای که پیشنهاد می‌کند برای کاهش عوارض سلامت روان ناشی از دنیاگیری کووید ۱۹ باید اقدام کرد، تقریبا از هر ۵ نفری که دچار کووید ۱۹ می‌شوند، یک نفر طی سه ماه پس از مثبت شدن آزمایش ویروس کرونا، دچار نوعی اختلال روان‌پزشکی مانند اضطراب، افسردگی یا بی‌خوابی می‌شود. در این مطلب از مجله دلتا درباره مشکلات روانی ناشی از کرونا می‌خوانید.
تجزیه‌و‌تحلیل جدید که به‌وسیله پژوهشگران دانشگاه آکسفورد و مرکز پژوهش‌های زیست‌پزشکی NIHR انجام شده است، نشان می‌داد احتمال تشخیص ابتلا به کووید ۱۹ در افرادی که از قبل ابتلای آن‌ها به مشکلات سلامت روان تشخیص داده شده بود، حتی پس از در نظر گرفتن اثر عوامل خطری مانند سن، جنس و مشکلات جسمی زمینه‌ای ۶۵ درصد بالاتر بود.
محاسبات مورد بحث بر اساس حدود ۷۰ میلیون رکورد سلامتی به دست آمد؛ شامل بیش از ۶۲ هزار مورد کووید ۱۹ که به ماندن در بیمارستان یا مراجعه به بخش اورژانس نیاز نداشتند. فراوانی هرگونه تشخیص مشکل سلامت روان طی ۱۴ تا ۹۰ روز پس از تشخیص کووید ۱۹، برابر ۱۸٫۱ درصد بود که ۵٫۸ درصد موارد، اولین تشخیص بودند.
پژوهشگران به منظور بررسی این موضوع که آیا خطر اضافه با کووید ۱۹ ارتباط مستقیمی دارد یا نه، داده‌ها را با ۶ وضعیت دیگر طی مدت مشابه مقایسه کردند: آنفلوانزا، سایر عفونت‌های دستگاه تنفسی، عفونت پوست، سنگ‌های صفراوی، سنگ‌های مجاری ادراری و شکستگی استخوان بزرگ. بر اساس مقاله آن‌ها، طی سه ماه پس از تشخیص کووید ۱۹، ۵٫۸ درصد از بیماران اولین تشخیص ثبت‌شده از مشکلات روانی را داشتند که این رقم در بیماران حاضر در گروه‌های مقایسه ۲٫۵ و ۳٫۴ درصد بود که نشان‌دهنده دو برابر خطر بیشتر است.
عوامل عمومی که روی سلامت جسمی اثر دارند مانند وضعیت اجتماعی-اقتصادی، مصرف دخانیات یا مصرف مواد مخدر در رکوردهای تجزیه‌و‌تحلیل شده در نظر گرفته نشده بود. به گفته‌ی هریسون، این احتمال نیز وجود دارد که محیط استرس‌زای عمومی دنیاگیری در این مسئله نقش داشته باشد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند احتمال دچار شدن افرادی که دارای وضعیت اجتماعی-اقتصادی ضعیف‌تر هستند، به مشکلات سلامت روان بیشتر است. همچنین فقر به خاطر عواملی مانند محل سکونت شلوغ و شرایط کاری ناامن، میزان مواجهه با ویروس کرونا را افزایش می‌دهد.
یافته‌ای که خصوصا نگران‌کننده بود، دوبرابر شدن تشخیص زوال عقل (که معمولا غیر قابل بازگشت است)، سه ماه پس از آزمایش مثبت برای کووید ۱۹ در مقایسه با دیگر وضعیت‌های سلامتی بود. به گفته هریسون، ممکن است این‌طور باشد که مراجعه به پزشک برای تشخیص کووید ۱۹ امکان تشخیص وضعیت‌های قبلی (مانند زوال عقل) را فراهم کرده باشد.
مطالعاتی در زمینه تأثیر ویروس کرونا روی مغز و سیستم عصبی مرکزی در حال انجام است. در ماه جولای، عصب‌شناسان جزئیات مطالعه بیش از ۴۰ بیمار بریتانیایی مبتلا به کووید ۱۹ را منتشر کردند که دچار عوارض مختلفی از التهاب مغز گرفته تا روان‌آشفتگی و سکته شده بودند. به‌گفته نویسندگان، تنها زمان نشان خواهد داد که آیا شیوع مشکلات روانی پس از کووید ۱۹، پس از دوره سه‌ماهه همچنان ادامه خواهد داشت یا افزایش می‌یابد.
بیشتر بخوانید: برای مطالعه بیشتر مطلب «کشف ژن پنهان درون ژن دیگر در ویروس کرونا» را بخوانید.
با مجله دانستنی دلتا همراه باشید
ناسا در آستانه راه‌اندازی اولین شبکه هواشناسی روی مریخ است
طبق اعلام ناسا، مریخ‌نورد «استقامت» با رسیدن به مریخ در سال آینده میلادی، گزارش‌های هواشناسی را در اختیار این سازمان فضایی قرار می‌دهد و با همکاری کاوشگرهای دیگر، اولین شبکه هواشناسی را روی سیاره سرخ ایجاد می‌کند.
این مریخ‌نورد که در تابستان سال جاری میلادی روانه فضا شد، ماه فوریه سال آینده میلادی به سیاره سرخ می‌رسد و به دیگر مریخ‌نوردهای ناسا می‌پیوندد. این وسیله به مجموعه‌ای از سنسورها به نام «آنالیزکننده پویای محیط مریخ» (MEDA) مجهز شده که می‌تواند اطلاعات پایه مانند سرعت باد، دما و موارد دیگر را گزارش کند. در ادامه این مطلب از مجله دلتا درباره این شبکه هواشناسی در مریخ می‌خوانید.
مریخ‌نورد جدید ناسا باید در سیاره سرخ وظایف مختلفی انجام دهد که برای مثال می‌توان به جمع‌آوری چندین نمونه برای یک ماموریت در آینده و ارسال آن‌ها به زمین اشاره کرد. یکی دیگر از وظایف آن، جمع‌آوری اطلاعات آب و هوا به وسیله MEDA است که توسط آن می‌توان به اطلاعات مختلفی دسترسی پیدا کرد.
این اطلاعات از اهمیت بالایی برای ناسا برخوردارند چرا که می‌توان از آن برای ماموریت‌های انسانی استفاده کرد. سیاره سرخ فاقد اکسیژن قابل تنفس است و علاوه بر دما، با مشکلات دیگری نیز دست و پنجه نرم می‌کند، بنابراین باید یک محل قابل سکونت برای فضانوردان ایجاد کرد.
MEDA مریخ‌نورد استقامت به گونه‌ای طراحی شده که با تجهیزات فضاپیما «InSight» و کاوشگر «کنجکاوی» کار می‌کند و به گفته ناسا، اولین شبکه هواشناسی در یک سیاره دیگر را تشکیل می‌دهند. MEDA یک ویژگی جدید به این سیاره اضافه می‌کند که آن قابلیت اندازه‌گیری دقیق ذرات گرد و غبار در اتمسفر است که شامل اطلاعاتی مانند ابعاد، اندازه و مقدار آن‌ها می‌شود.
دستیابی به اطلاعات مربوط به گرد و غبار برای ناسا با اهمیت است چرا که روی تمام وسایل در مریخ قرار می‌گیرد و همچنین نقش مهمی در زمینه آب و هوای این سیاره ایفا می‌کند. داده‌های MEDA به این سازمان فضایی کمک می‌کنند که به اطلاعات بیشتری درباره فرایندهای شیمیایی مربوط به آن‌ها دست پیدا کند و راه را برای ماموریت‌های آینده هموار می‌کند.
بیشتر بخوانید: برای مطالعه بیشتر مطلب «روشی برای مشاهده ماده تاریک با تلسکوپ‌های امروزی» را بخوانید.
کشف ژن پنهان درون ژن دیگر در ویروس کرونا
پژوهشگران ژن مرموزی در کد ژنتیکی ویروس کرونا کشف کردند که در ژنوم این ویروس پنهان شده بود.
ژن جدیدی در ویروس کرونای عامل کووید ۱۹ پیدا شده است. این ژن ORF3d نام دارد و نمونه‌ای از پدیده‌ای است که ژن هم‌پوشان نامیده می‌شود: یک ژن پنهان درون ژن دیگر که عملا در رشته‌ای از نوکلئوتیدها پنهان شده است و به‌نوعی با توالی‌های کدگذاری‌شده ژن‌های دیگر هم‌پوشانی دارد. در ادامه این مطلب از مجله دلتا درباره این ژن پنهان بخوانید.
ویروس‌ها کاملا مستعد داشتن ژن‌های هم‌پوشان هستند. پس، این کشف چندان تکان‌دهنده‌ای نیست. اینکه آیا ORF3d واقعا نیرنگ ژنومی را نشان می‌دهد، باید بررسی شود؛ ولی یقینا دیدن آن دشوار است. شناسایی ژن‌های هم‌پوشان در توالی‌های ژنتیکی دشوار است؛ زیرا سیستم‌های غربالگری ژنوم هنگام عبور از رشته‌های کد ژنتیکی ممکن است نتوانند آن‌ها را پیدا کنند. این سیستم‌ها برای پیدا‌کردن ژن‌های انفرادی طراحی شده است و لزوما دستورالعمل‌های هم‌پوشان مشترک میان نوکلئوتیدهای ژن‌های مجاور در یک توالی را نمی‌بیند.
دانشمندان از ابتدای سال جاری برای درک این ویروس ویرانگر در تلاش بود‌ه‌اند و درحالی‌که برخی از جنبه‌های آرایش ژنتیکی آن آشکار شده است. ازجمله این اتفاق‌نظر محکم که ویروس در آزمایشگاه ساخته نشده است، ناشناخته‌های بسیاری درباره‌ی آن وجود دارد.
درباره ORF3d هنوز مسائل زیادی وجود دارد که باید مشخص شود؛ مثلا چرا در آنجا قرار دارد و در ژنوم کمین کرده است و بین ژن‌های دیگر پنهان شده است؟ پژوهشگران با جست‌وجوی پایگاه داده‌های ژنومی دریافتند که این ژن قبلا شناسایی شده است؛ اما تنها در یکی از واریانت‌های ویروس کرونا که پانگولین‌ها را عفونی می‌کند و در گوانگ‌شی چین پیدا شده است.
همچنین، این ژن پنهان قبلا به‌اشتباه به‌عنوان ژن غیرمرتبطی به‌نام ORF3b در نظر گرفته شده بود که در ویروس‌های کرونای دیگر ازجمله SARS-CoV، یعنی ویروس عامل سارس، نیز وجود دارد؛ اما این دو در حقیقت یکی نیستند.
یکی از نکاتی که درباره این ژن مرموز براساس مطالعات پیشین روی خون افراد مبتلا به کووید ۱۹ می‌دانیم، این است که ORF3d موجب پاسخ ایمنی قدرتمندی می‌شود. درباره‌ی این موضوع که آیا سلول‌های T نیز برانگیخته می‌شود یا ORF3d هم‌پوشان چه هدف دیگری دارد، هنوز چیزی نمی‌دانیم. ممکن است این ژن نسبتا بی‌خطر باشد و شاید هم این‌چنین نباشد.
آنچه از ژن جدید اطمینان داریم، این است در ویروسی که فقط حدود ۱۵ ژن شناخته‌شده دارد، کشف ژنی دیگر پیشرفت مهمی است. درحال‌حاضر، دانشمندان می‌کوشند به اهمیت آن پی ببرند.
بیشتر بخوانید: غول داروسازی فایزر (Pfizer) با اعلام نتایج مثبت اولیه از کارآزمایی واکسن ویروس کرونا در رقابت نفس‌گیر جهانی که با سرعتی بی‌سابقه درجریان است، از سایر رقبا پیش افتاد. برای مطالعه بیشتر مطلب «کارآمدی ۹۰ درصدی واکسن ویروس کرونا» را بخوانید.
با مجله دانستنی دلتا همراه باشید
آیا خرس ها عاشق عسل هستند؟
همه ما در کارتون‌ها و انیمیشن‌ها بارها دیده‌ایم که خرس‌ها عاشق عسل هستند! اما آیا عشق و علاقه خرس‌ها به عسل واقعی است یا زاییده ذهن ما انسان‌هاست؟
واقعیت این است که قندهای طبیعی موجود در عسل، برای بسیاری از موجودات زنده منبع تغذیه بسیار مناسبی است اما اینکه چرا نام خرس‌ها بیش از هر حیوان دیگری به همراه عسل آورده شده، جای سؤال دارد. در این مطلب از مجله دلتا قصد داریم این موضوع را بررسی کنیم که آیا خرس‌ها عاشق عسل هستند؟
آیا خرس‌ها فقط عسل می‌خورند؟!
رژیم غذایی خرس‌ها بسیار متنوع است و بسته به منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنند گزینه‌های غذایی گوناگونی دارند. به طور کلی خرس‌هایی که همه چیز خوار هستند، علف، انواع توت‌ها، ماهی‌ها، حشرات و پستانداران کوچک‌تر مانند گوزن‌ها را شکار کرده و می‌خورند. خرس‌ها برای قوی و سالم ماندن در طبیعت به مقدار زیادی پروتئین نیاز دارند، بنابراین رژیم غذایی آن‌ها در طول سال تغییر می‌کند تا متناسب با هر فصل سال مواد مورد نیاز بدنشان را تأمین کنند.
واقعیت این است که همه خرس‌ها رژیم غذایی یکسانی ندارند. به عنوان مثال، خرس عینکی گیاهخوار است، بنابراین احتمالاً عسل بیشتری هم مصرف می‌کند؛ چرا که گزینه‌های غذایی این نوع خرس نسبت به خرس‌های شکارچی محدودتر است. از طرف دیگر، رژیم غذایی پانداها از همه محدودتر است، زیرا این حیوانات فقط بامبو می‌خورند و تنها حدود یک درصد رژیم غذایی آن‌ها را سایر گیاهان و بعضاً گوشت تشکیل می‌دهد!
آیا همه خرس‌ها عاشق عسل هستند؟
محققان معتقدند که بیشتر نژاد خرس‌ها عسل را دوست دارند اما گفته می‌شود خرس سیاه و خرس قهوه‌ای نسبت به دیگر نژادهای خرس بیشتر عاشق عسل هستند. آن‌ها آن‌قدر عسل دوست دارند که برای دستیابی به آن از منطقه خود خارج شده و حتی به سمت مزارع انسان‌ها هم می‌روند.
در سال ۲۰۱۸ بیش از ۳۷۰ کندوی عسل توسط خرس‌ها در سراسر فنلاند و استونی نابود شد. خرس‌ها به قدری به کندوها و محصولات کشاورزان صدمه زدند که دولت مجبور شد ۱۴۳۰۰۰ دلار به عنوان غرامت برای کندوها و عسل از دست رفته و آسیب دیده به کشاورزان بپردازد. با این حال، همه خرس‌ها به دلیل شرایط آب و هوایی دسترسی به زنبورها و عسل ندارند. به عنوان مثال خرس قطبی که در شرایط سرد قطبی زندگی می‌کند هرگز طعم عسل را نمی‌چشد زیرا آب و هوای قطبی برای زنده ماندن زنبورها بسیار سرد است.
تحقیقات به ما نشان می‌دهد که بعضی خرس‌ها واقعاً عسل را دوست دارند اما این مورد بیشتر به دلیل مواد جانبی و اضافی آن است. اگر به خرسی یک ظرف عسل بدهید ممکن است کمتر به آن توجه کند زیرا هیچ کندو، زنبور و لاروی در آن وجود ندارد که بتواند پروتئین مورد نیازش را تأمین کند. همچنین، در انتها می‌توان گفت که همه خرس‌ها رژیم غذایی یکسانی ندارند بنابراین همه آن‌ها عاشق عسل نیستند اما آن‌هایی که شرایطش را داشته باشند واقعاً عاشق عسل هستند.
بیشتر بخوانید: برای مطالعه بیشتر مطلب «گرگ های بالغ هم مانند سگ‌ها به انسان وابسته می‌شوند» را بخوانید.
با مجله دانستنی دلتا همراه باشید
نحوه بازیافت زباله در منزل
زندگی مدرن امروزی منجر به تولید زبالههای زیادی توسط انسان‌ها شده است. حجم زباله‌ها به اندازه‌ای است که اگر به درستی مدیریت نشوند، منجر به مشکلات زیادی برای انسان‌ها و محیط زیست می‌شوند.
مدیریت پسماند از اهمیت زیادی برخوردار است. یکی از فرآیندهای مهم در مدیریت پسماند، بازیافت زباله است. در این مطلب مجله دلتا درباره بازیافت زباله بخوانید.
زباله چیست و چه انواعی دارد؟
زباله به مجموعه موادی گفته می‌شود که پس از مصرف یا استفاده، دیگر کارایی ندارند و دور ریخته می‌شوند. زباله می‌تواند جامد، مایع یا گاز باشد.
۱.زبالههای شهری
زبالههای شهری درصد زیادی از زباله‌ها را تشکیل می‌دهند. زبالههای شهری به دو دسته‌ی زبالههای خشک و زبالههای تر تقسیم می‌شوند. مواد فاسد شدنی، بیشترین درصد زبالههای شهری را در بر می‌گیرند.
۲.زباله‌ی تر
زباله‌ی تر، فاسد شدنی و تجزیه‌پذیر است. این پسماندها خیلی زود توسط باکتری‌ها به چرخه‌ی طبیعت برمی‌گردند و به عنوان کود مورد استفاده قرار می‌گیرند. بخش زیادی از زبالههای شهری را زبالههای تر تشکیل می‌دهند.
۳.زباله‌ی خشک
زباله یا پسماند خشک به موادی گفته می‌شود که پوسیده نمی‌شوند و تجزیه‌ناپذیر هستند. پسماند تر به سه گروه تقسیم می‌شود:
- نخاله‌های ساختمانی: شامل نخاله و زایدات ساختمانی می‌شود که از ساخت و ساز یا تخریب ساختمان‌ها باقی می‌مانند.
- زبالههای صنعتی: تمام زایدات ناشی از فعالیت‌های صنعتی و معدنی، تصفیه‌خانه‌ها و…
- زبالههای خطرناک: زباله‌هایی که باعث مرگ و میر موجودات زنده یا آسیب رساندن به سلامت انسان و محیط زیست و شیوع انواع بیماری‌ها و عفونت‌ها می‌شوند. از جمله زبالههای خطرناک می‌توان به پسماندهای بیمارستانی اشاره کرد.
بازیافت زباله چیست؟
بازیافت فرآیندی است که در آن برخی از مواد دور ریز و استفاده شده به همان ماده یا مواد دیگر تبدیل می‌شوند؛ به طوری که قابلیت استفاده‌ی مجدد داشته باشند. بازیافت زباله ها با روش صحیح، اهمیت زیادی در حفظ محیط زیست و موجودات زنده دارد.
پسماندهایی مانند بطری پلاستیکی، کاغذ، پلاستیک و موادی مانند فولاد و زبالههای الکتریکی قابلیت بازیافت شدن دارند.
زباله‌ها را چگونه در منزل تفکیک و بازیافت کنیم؟
برای تفکیک و بازیافت زباله باید دو سطل زباله‌ی جدا، یکی برای زبالههای خشک و دیگری برای زبالههای تر، قرار دهید. سپس زبالههای خشک و تر را از هم جدا کنید و در سطل مخصوص قرار دهید.
دقت داشته باشید که تفکیک زباله را نه تنها در منزل، بلکه در محیط کار و سازمان‌ها هم می‌توانید انجام دهید. در نهایت می‌توانید زباله‌ها را به مراکز بازیافت تحویل دهید.
در ادامه به روش‌های تفکیک برخی مواد قابل بازیافت می‌پردازیم.
• بازیافت زباله کاغذی
استفاده از کاغذ رو به افزایش است. به همین دلیل باید به فکر بازیافت کاغذها باشیم. برای بازیافت کاغذ باید کاغذهای تمیز را جدا کنید. کاغذها را از آلودگی‌هایی مانند غذا، پلاستیک، فلزات و سایر زباله‌ها، که بازیافت کاغذ را دشوار می‌کنند، دور نگه دارید.
کاغذهای آلوده‌ی غیر قابل بازیافت باید به کود تبدیل شوند یا زیر خاک دفن شوند. کاغذهای بازیافت شده را به مرکز بازیافت زباله شهرتان تحویل دهید.
• ظروف و بطری‌های شیشه‌ای
بطری‌ها و ظروف شیشه‌ای را در سطل زباله‌ی مخصوص شیشه قرار دهید. حواس‌تان باشد که بطری و ظروف شیشه‌ای نشکنند، چون بطری و ظروف شکسته به عنوان مواد بازیافتی قابل پذیرش نیستند.
موادی که بازیافت کردید را به مراکز بازیافت زباله تحویل دهید. در مراکز بازیافت، ظرف‌ها و بطری‌ها بر اساس رنگ به شیشه‌های شفاف، سبز و قهوه‌ای تفکیک می‌شوند. شیشه‌های رنگی به تکه‌های ریزی به نام خرده شیشه تبدیل شده و خرد و شکسته می‌شوند. در کارخانه‌ی شیشه سازی، خرده شیشه‌ها را در کوره‌ی ذوب شیشه قرار می‌دهند. شیشه‌ی مذاب از کوره‌ی ذوب بیرون کشیده شده و به فرآورده‌های جدید شیشه‌ای تبدیل می‌شود.
• قوطی‌های فولادی
بیشتر قوطی‌های فولادی برچسب کاغذی دارند که نیازی به برداشتن آن‌ها نیست. قوطی‌ها را بشویید تا مواد غذایی باقی‌مانده از آن‌ها خارج شود. درب قوطی را جدا کنید. سپس قوطی فولادی را در سطل زباله‌ی مخصوص قرار دهید.
• بطری‌های شیشه‌ای
زمانی که بطری خالی شد، داخل آن را آبکشی کنید. درب بطری را بردارید و بطری را در سطل زباله‌ی مخصوص قرار دهید.
بیشتر بخوانید: برای مطالعه بیشتر مطلب «غول خفته متان قطب شمال در حال بیدارشدن است» را بخوانید.