بسیاری از دانشمندان گمان میکنند که برخورد شهاب سنگ ها روزگاری آب را به زمین آوردهاند، اما تحقیقاتی که پیشتر انجام شده نشان میدهد که واکنشهای شیمیایی درون آنها که شامل آب نیز بوده است میلیاردها سال پیش متوقف شده است و اکنون این سوال مطرح است که آیا این شهاب سنگها آب خود را مدتها پیش از دست داده اند یا خیر. در این مطلب از مجله دلتا درباره پژوهشهای جدید میخوانید.
سایمون ترنر (Simon Turner) از دانشگاه مک کواری (Macquarie) در سیدنی، استرالیا و همکارانش، ۹ شهابسنگ را که در قرن گذشته به زمین افتاده بودند، مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. این شهاب سنگها زمانی قسمتی از سیارکهایی بودند که حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش تشکیل شدهاند و دانستنی ما را از سنگهای آسمانی افزایش دادهاند.
زمانی که یخ درون شهاب سنگها آب میشود آب ایجاد شده به همراه مواد محلول در آن از قسمتی به قسمت دیگر میرود و از آنجا که اورانیوم برخلاف توریم عنصری محلول در آب است محققان میتوانند با بررسی توزیع ایزوتوپهای این دو عنصر به دنبال شواهدی از وجود آب باشند.
اورانیم و توریم نیمه عمر بسیار کوتاهی دارند و بنابراین فقط وقایعی را که در طول یک میلیون سال گذشته اتفاق افتادهاند ثبت میکنند. الگویهای اورانیوم و توریم نشان میدهد که برخورد شهاب سنگها در طول یک میلیون سال گذشته واکنشهای شیمیایی با حضور آب داشتهاند.
سارا راسل(Sara Russell) از موزه تحقیقاتی لندن که در این مقاله شرکت نداشته میگوید: ما همیشه شهاب سنگها را اجرامی تصور میکردیم که از ابتدای تشکیل منظومه شمسی تغییر نکردهاند اما مطالعات جدید نشان میدهد که آنها از نظر شیمیایی فعال بودهاند. این شهاب سنگها احتمالا در گذشته آب و مواد آلی به زمین آوردهاند. این فرضیه را میتوان با آزمایش نمونههایی که مستقیما از سیارکها گرفته شده به عنوان مثال توسط فضاپیمای Hayabusa ۲ ژاپن و فضاپیمای OSIRIS-REx ناسا مورد بررسی قرار داد.
پیشنهاد مطالعه: در مجله دانستنی دلتا مطلب «کهکشان سیگار کجاست؟» را بخوانید
قرص جدیدی ساخته شده که نشانه های اختلال وقفه تنفسی در خواب را کاهش می دهد، اختلالی که باعث خروپف شدید و گاهی مختل شدن تنفس میشود. در ادامه این مطلب از مجله دلتا درباره درمان خروپف با این قرص بخوانید.
نتایج اولیه آزمایشهای بالینی نشان میدهد این قرص که باید شبها مصرف شود، ممکن است مشکلات مذکور را تا ۷۴ درصد کاهش دهد.
اختلال وقفه تنفسی، هم مردان و هم زنان را می تواند درگیر کند اما در مردان بالای ۴۰ سال شایعتر است و چاقی یکی از ریسک فاکتورهای آن محسوب می شود. این مشکل زمانی رخ می دهد که ماهیچههای درون نای که هنگام خواب بطور طبیعی شل میشوند، به طور کامل از کار میافتند..
علت صدایی که هنگام خروپف به گوش میرسد آن است که با از کار افتادن ماهیچهها فضای کوچکتری برای عبور هوا باقی میماند و هوا با فشار خارج میشود. این اتفاق میتواند باعث قطع تنفس به مدت ۱۰ ثانیه یا بیشتر شود.
وقتی مغز متوجه قطع تنفس می شود، سیگنالی می فرستد تا ماهیچههای نای منقبض شوند، امری که معمولاً باعث از خواب پریدن فرد میشود. در موارد شدید، هر چند دقیقه خواب فرد قطع میشود.
اختلال وقفه تنفسی درمان قطعی ندارد و برای کنترل آن معمولاً فرد باید تغییراتی در سبک زندگی خود بوجود آورد. مثل کاهش وزن، کنار گذاشتن مصرف الکل، خوابیدن به پهلو و استفاده از یک دستگاه کمک تنفسی به نام سی پپ (CPAP). دستگاه سی پپ یک ماسک است که هنگام خواب روی صورت قرار میگیرد و هوا را به آرامی وارد ریهها میکند تا نای از کار نیفتد.
با این حال استفاده از این دستگاه برای برخی طاقت فرسا است و تحقیقات نشان داده بخش قابل توجهی از افراد یا هرگز از آن استفاده نمی کنند یا پس از مدتی استفاده از آن را کنار می گذارند.
اما قرص جدید تولید شده امیدها به درمان خروپف و اختلال وقفه تنفسی را افزایش داده است. این قرص جدید که نام آن AD109 است، از داروهای موجود ساخته شده است.
یک داروی اتوموکستین است که ۲۰ سالی از ساخت آن میگذرد و از آن برای درمان اختلال بیش فعالی–نقص توجه در کودکان استفاده میشود. این دارو باعث افزایش سطح یک ماده شیمیایی مغزی به نام نورآدرنالین میشود که تمرکز را بالا میبرد.
دانشمندان آمریکایی سازنده قرص جدید معتقدند نورآدرنالین باعث آزاد شدن سلولهایی به نام نورونهای حرکتی هم میشود که ماهیچههای نای را در وضعیت مناسبی نگه میدارند، امری که ریسک از کار افتادگی آنها در هنگام خواب را کاهش میدهد.
داروی دیگری که در ساخت این قرص جدید به کار رفته، اکسی بوتینین است که معمولاً برای افراد مبتلا به بی اختیاری ادرار تجویز میشود. این دارو با کاهش انقباضات ماهیچههایی که مثانه را کنترل میکنند، مانع از نشت ادرار میشود.
دانشمندان معتقدند اکسی بوتینین در حلق و نای روی گیرندههایی تأثیر میگذارد که باعث میشوند ماهیچههایی که انقباضات زبان را کنترل می کنند سرجای خود باقی بمانند و در نتیجه حلق را مسدود نکنند و باعث خروپف نشوند.
حالا یک شرکت آمریکایی به نام Apnimed این دو دارو را ترکیب و تبدیل به یک کپسول کرده که در حال آزمایش است.
با این حال، این روش درمان خروپف ممکن است بدون ریسک نباشد. اکسی بوتینین میتواند باعث خشکی چشم، انقباضات شکمی و خواب آلودگی شود و اتوموکستین هم در برخی کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی–نقص توجه باعث افسردگی و افکار خودکشی شده است.
به گفته دانشمندان هنوز به تحقیقات بیشتری برای اثبات کارآمدی این قرص جدید نیاز است.
بیشتر بخوانید: برای مطالعه بیشتر مطلب «سه حقیقت جالب درباره پوست انسان که نمی دانستید» را بخوانید.
صاعقه عامل تخلیه الکتریکی قدرتمند برق در جو زمین است و ستاره شناسان از سالها پیش در تلاش بودند که دریابند آیا این پدیده به غیر از زمین در سایر سیارههای منظومه شمسی نیز رخ میدهد یا خیر. حالا دادههای جمعآوری شده از فضاپیمای جونو نشان میدهد که رعد و برق در جو مشتری رخ میدهد. این پدیده به علت مولکولهای جو مشتری دارای رنگ غالب آبی است. در این مطلب از مجله دلتا آخرین یافتههای فضاپیمای جونو را خواهید دید.
عکس بالا یک تصویرسازی هنری از رعد و برق در جو مشتری را است که شبح نام گذاری شدهاند. این صاعقه به علت وجود هیدروژن در جو بالایی مشتری آبی رنگ است. در جو زمین نیز با برهمکنش نیتروژن صاعقه قرمز رنگ بوجود میآید.
صاعقه در مشتری به شکل یک دیسک مدور است که زمان وقوع و مشاهده آن کمتر از یک هزارم ثانیه است. این پدیده در جو فوقانی این سیاره رخ میدهد و علت کشف و شناسایی آن توسط فضاپیمای جونو وجود ابزار طیفسنجی ماورا بنفش در این فضاپیما بوده است.
در ۲۷ اکتبر کشف فضاپیمای جونو از صاعقههای مشتری منتشر شد و دانشمندان در مجموع ۱۱ رعد و برق را در جو سیاره مشتری شناسایی کردند. این رعد و برقهای در ارتفاع ۳۰۰ کیلومتری اتفاق میافتد. اما هنوز مشخص نیست وقوع این پدیده در سیاره مذکور چقدر متداول است و جمع بندی دقیق در این زمینه نیاز به تحقیقات بیشتری دارد. دانشمندان امیدوارند که بتوانند شبحهای بیشتری را در جو مشتری مشاهده کنند و درباره پدیدههای جوی این سیاره اطلاعات بیشتری بدست آورند.
بیشتر بخوانید: دانشمندان با استفاده از دادههای ماهواره TESS، اولین سیاره مشابه زمین را کشف کردند که در محدوده قابل سکونت یک ستاره کوتوله سرخ قرار دارد. برای مطالعه بیشتر مطلب «کشف اولین سیاره مشابه زمین در منطقه قابل سکونت ستاره» را در بخش دانستنیها بخوانید.
سمت پنهان ماه نیمکرهای از کره ماه است که به طور دائمی از کره زمین روی گردان است. سمت رو به زمین از کره ماه را سمت پیدای ماه مینامند. برای دانستن ویژگی های کره ماه این مطلب از مجله دلتا را مطالعه کنید.
ماه تنها قمر سیاره زمین است که با بازتاباندن نور خورشید، شبهای زمین را کمی روشن میکند. ماه پنجمین قمر طبیعی بزرگ در سامانه خورشیدی در میان ۱۷۳ قمر موجود در این سامانه است. قطر سیاره ماه حدود ۳٬۴۷۶ کیلومتر است.
ماه جو ندارد و در پهنه آن دهانههای برخوردی در پی برخورد سنگهای آسمانی پدید آمده است. مساحت سطح آن حدود ۳۸ میلیون کیلومتر مربع است که در مقام مقایسه، از مساحت قاره آسیا کمتر است.
جاذبه ماه باعث بوجود آمدن جذر و مد آبهای کره زمین میشود. درصورت عدم وجود ماه، انحراف محوری زمین مرتبا تغییر میکرد. این امر باعث آشفته شدن آب و هوا و فصلها در زمین میشد.
کره ماه برخلاف زمین دارای اکوسیستم زنده در سطح خود نیست. انسانها در کره ماه نمیتوانند به کشاورزی و رشد دام برای مصارف مختلف بپردازند.
یکی دیگر از تفاوتهای کره ماه با زمین، آسیبپذیر بودن ماه در برابر پرتو کیهانی و طوفانهای خورشیدی به نسبت زمین است.
طبق بررسیهای صورت گرفته بر روی ماه، یخ وجود دارد. دانشمندان ناسا معتقد هستند که این یخ ناشی از ذرات رها شده از دنبالهدارها است که در سطح سرد ماه تبدیل به یخ میشود.
بیشتر کتابهای مرجع در این مورد این گونه اعلام کردهاند که هرگز نمی توان کره کامل ماه را از سطح زمین مشاهده کرد. حداکثر ما میتوانیم نیمی از آن را مشاهده کنیم. حقیقت این است که در طول مدار بیضوی، ما می توانیم حدودا ۵۹ درصد کره ماه را از سطح زمین به خوبی مشاهده کنیم. از این رو ۴۱ درصد باقی کره ماه به هیچ وجه قابل مشاهده از کره زمین نیست. قطعا اگر کسی در این ۴۱ درصد ماه قرار بگیرد نمیتواند کره زمین را مشاهده کند.
پیشنهاد مطالعه: مطلب سیارههای مشابه کره زمین را بخوانید.
بر این اساس، ممکن است فردی از نظر سن تقویمی ۶۵ ساله و از نظر سن مغزی ۴۰ سال داشته باشد و برعکس. دانشمندان متوجه شدند که نه تنها میتوان سن مغز را تعیین کرد، بلکه امکان جوانسازی و به عقب برگرداندن سن مغز نیز وجود دارد. در ادامه این مطلب از مجله دلتا درباره این پژوهش جدید بخوانید.
مثلا فرد ۴۰ سالهای که درگیر بیماریهای جسمی و ذهنی است و سن مغزیاش ۶۵ سال تعیین شده، میتواند با راهکارهایی به جوانتر شدن مغز خود کمک کند تا سن تقویمی و سن مغزی اعداد نزدیکتری را نسبت به یکدیگر داشته باشند.
برایان پنی از اضطراب شدید رنج میبرد. برای آنکه بتواند حالتهای روحی مانند تنش، اضطراب و ترس را کنترل کند و دچار افکار منفی نشود، مدیتیشن میکرد.
مدیتشین میتواند تغییراتی در ساختار مغز و سن آن به وجود بیاورد. تحقیقات نشان میدهد که تمرین منظم ذهن آگاهی، توانایی بخش «آمیگدال» مغز را برای تاثیرگذاری بر احساسات فرد، تحت تاثیر قرار میدهد. از طریق مدیتیشن، اندازه آمیگدال تغییر میکند و همچنین، ارتباط بین آمیگدال و قسمتهای کورتکس مغز که مرتبط با ترس هستند نیز ضعیف میشود.
برایان پنی معتقد است که از طریق مدیتیشن میتوان به معنای واقعی کلمه، ترس را در مغز از بین برد. وی با تمرینات مدیتیشن احساس آرامش بیشتری میکند و به راحتی مضطرب نمیشود. تمرین منظم مدیتیشن راهی مطمئن برای داشتن ذهنی آرامتر است که به جوان تر شدن مغز نیز کمک میکند.
افرادی که شبها خواب کافی و راحتی ندارند، در طی روز بعد عملکرد ضعیفتری را به نمایش میگذارند. خواب منظم و کافی میتواند به بهبود عملکرد ما کمک کند. خواب شبیه اسلحهای است که میتواند سموم جمع شده در مغز را از بین ببرد. وقتی به اندزاه کافی میخوابیم، مغزمان دیرتر پیر میشود.
برایان پنی معتقد است که باید برنامه منظمی برای خواب داشته باشیم. علاوه بر ساعات منظم خواب و بیداری، باید به کیفیت خواب نیز توجه داشته باشیم. افرادی که خواب راحتی ندارند، باید از راهکارهای غلبه بر بیخوابی کمک بگیرند تا این مشکل را حل کنند.
بیشک فشار آوردن بیش از حد به ذهن تا حدی که دچار از نظر ذهنی به نقطه بدی برسید، کار درستی نیست. ولی میتوان در چالشهایی شرکت کرد که ذهن را دچار سقوط نکند و حتی باعث فعال تر شدن مراکز یادگیری ذهن شود.
وقتی چالشها به شکل درستی تعیین شوند، همانند سوخت ذهنی عمل کرده و به رشد ذهنی فرد کمک میکنند. افرادی که به حل مسایل زندگی خود با نگاهی عقلانی میپردازند، به رشد بیشتر ذهن خود کمک میکنند. معمولا افراد باهوش و با پشتکار در برخورد با مسایل همین مسیر را طی میکنند.
بیشتر بخوانید: محققان دریافتند که دندریتها تا ده برابر بیشتر از بخشهایی از سلولهای مغز پالسهای کوتاه مدت الکترونیکی تولید میکنند. مقاله «کشف جدید درباره عملکرد سلولهای مغز» را بخوانید.